Các nhà khảo cổ Trung Quốc phát hiện một lượng lớn lộc thạch xung quanh hồ nước Tam Đạo. Qua thống kế sơ bộ, đã phát hiện hơn 30 trụ thạch lộc đứng sừng sững trên thảo nguyên. Ngoài ra còn có một số lộc thạch bị chôn vùi dưới đất.

Cách đống đá không xa, các chuyên gia phát hiện một lộc thạch tinh xảo. Thạch lộc có chiều cao gần 3 met, phía trên có khắc 13 hình con nai. Tư thế bay lượn của con nai dường như đang gánh vác những ước nguyện thần bí của tiên dân nguyên thủy.

Trong sơn cốc của tiên dân hồ Tam Đạo còn lưu lại nhiều hòn đá giết người khiến người khác sợ hãi. Vào thời kỳ đầu, tiên dân du mục có tinh thần thượng võ. Trong chiến tranh bộ lạc, khi giết được một kẻ địch, họ sẽ dựng một hòn đá làm ký hiệu và hòn đá giết người xếp hàng san sát nhau.

Trong phục tập quán mai táng của dân tộc du mục, dùng đá chất thành ngôi mộ đá đã trở thành một truyền thống của họ. Tuy quy mô của những ngôi mộ chất đá đã khai quật nhỏ, nhưng cách xây dựng và hình dáng cấu tạo của chúng rất giống với đống đá to lớn. Vì thế, kích thước lớn nhỏ của ngôi mộ chất đá phản ánh địa vị khác nhau của chủ nhân lúc còn sống.

Đạo Saman là tín ngưỡng nguyên thủy của dân du mục Trung Á thời xưa. Họ cho rằng, thế gian do hai thế giới tạo thành : trên trời là thế giới của thần linh và nhân gian là quê hương của vạn vật thế gian. Hoạt động cúng tế hằng ngày là chủ đề không thay đổi trong tín ngưỡng nguyên thủy.

Thầy phù thủy đạo Saman đảm nhận nhiệm vụ giao tiếp giữa trời và người chiếm giữ vị trí quan trọng trong bộ tộc nguyên thủy và được rất nhiều người kính trọng. Trong không khí bí ẩn của tín ngưỡng tôn giáo nguyên thủy, hằng ngày, tiên dân cổ đại đã tổ chức nhiều hoạt động cúng tế.

Để truyền dẫn ý chỉ đến trời cao thật hiệu quả, họ mang hình ảnh con nai khắc lên trụ đá, đồng thời khắc hình con nai bay lượn trên không trung. Không chỉ như thế, họ còn huy động sức mạnh bộ tộc xây dựng đàn tế cao lớn.

Tiên dân nguyên thủy tin rằng, nghi thức cúng tế sẽ làm cảm động lòng trời, đồng thời nhận được chỉ dẫn chính xác của trời cao. Ông Lữ Ân Quốc tin rằng, đống đá to lớn chính là nơi cúng tế thần thánh năm xưa.

Xung quanh đống đá lớn có rất nhiều câu đố không thể giải đáp. Mặc dù vậy, đống đá lớn và những di tích ở xung quanh đã cung cấp cho chúng ta nhiều thông tin quý giá về thời cổ đại.

Cách nay hơn 2.500 năm, xung quanh đống đá hồ Tam Đạo xa xôi từng có một bộ tộc nguyên thủy sinh sống với tín ngưỡng độc đáo riêng. Dưới sự thúc đẩy của sức mạnh tín ngưỡng, họ đã xây dựng một đống đá khổng lồ trên thảo nguyên Âu Á.

Hồng Mẫn