Có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh ở cả nam và nữ bao gồm bẩm sinh, nhiều bệnh lý và 10% chưa rõ nguyên nhân. Trì hoãn thăm khám điều trị khiến thời gian mong con kéo dài, tăng các khó khăn trong quá trình điều trị.

Đó là chia sẻ của các bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP HCM trong Chương trình Tư vấn sức khỏe trực tuyến “Tìm hiểu về nguyên nhân vô sinh ở nam và nữ, vô sinh chưa rõ nguyên nhân” được phát sóng vào tối 6/9 vừa qua. Bạn đọc xem lại chương trình đầy đủ tại đây

Các chuyên gia của Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP.HCM tư vấn trực tiếp cho khán giả trong chương trình

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú cho biết, quan niệm trước đây của mọi người khi một cặp vợ chồng khó có con thì nguyên nhân được cho là đến từ người vợ. Tuy nhiên, hiện nay các thống kê đã chỉ rõ nguyên nhân gây vô sinh từ người vợ chiếm 40%, 40% trường hợp đến từ người chồng, 10% xuất phát từ cả vợ và chồng, 10% còn lại chưa rõ nguyên nhân.

Tình trạng vô sinh có thể do bẩm sinh hoặc bệnh lý. Ở nữ giới, hệ sinh sản có nhiều cơ quan. Các bất thường ở buồng trứng có thể dẫn tới rối loạn phóng noãn, hội chứng buồng trứng đa nang, giảm dự trữ buồng trứng, suy buồng trứng sớm. Hai vòi trứng là nơi dễ xảy ra tình trạng ứ dịch, bít tắc khiến cản trở quá trình thụ tinh. Các bất thường trong lòng tử cung như Polyp, nhân xơ tử cung dưới niêm, dính lòng tử cung… và vô vàn các hình thái tổn thương khác khiến phụ nữ phải đối mặt với nguy cơ vô sinh.

Bên cạnh các bất thường ở những cơ quan trong hệ sinh sản, các bệnh lý toàn thân phổ biến như suy giáp, cường giáp, đái tháo đường không kiểm soát tốt, hoặc một số bệnh lý tự miễn cũng là nguyên nhân khiến phụ nữ khó có thai hoặc sẩy thai, thai lưu liên tiếp nhiều lần.

Ở nam giới, những nguyên nhân hiếm muộn thường khu trú tại tinh hoàn bởi đây là nơi sản xuất tinh trùng. Bên cạnh đó, một số bệnh số bệnh lý về di truyền, nội tiết, môi trường làm việc tiếp xúc hóa chất, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, thói quen để điện thoại trong túi quần và laptop trên đùi… cũng có thể có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Vô sinh nam chiếm 40% các trường hợp vô sinh.

Tại Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP HCM ghi nhận khoảng 10% nguyên nhân vô sinh đến từ cả vợ lẫn chồng. Ở 10% vợ chồng đều bình thường nhưng vẫn không thể có thai tự nhiên, cuối cùng họ nhờ đến các phương pháp hỗ trợ sinh sản để có con.

“Các cặp đôi nên khám toàn diện sức khỏe sinh sản trước khi kết hôn. Khi thăm khám sức khỏe đều bình thường nhưng sau đó lập gia đình một năm hoặc 6 tháng đối với trường hợp ngoài 35 tuổi vẫn chưa có thai tự nhiên nên đến bệnh viện có Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản để được khám, điều trị sớm, tăng khả năng mang thai và sinh con khỏe mạnh. Vợ chồng trên 40 tuổi, sau kết hôn khoảng 2-3 tháng chưa có thai nên đi kiểm tra ngay để có kế hoạch điều trị dự phòng. Những trường hợp phụ nữ có tiền căn phẫu thuật ở buồng trứng hoặc mắc các bệnh lý lạc nội mạc tử cung, buồng trứng đa nang, cắt vòi trứng… nên điều trị hỗ trợ sinh sản càng sớm càng tốt”, bác sĩ Mỹ Tú khuyến cáo.

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú tại chương trình

Với nhóm vô sinh nguyên nhân do yếu tố bẩm sinh, di truyền, bác sĩ Lê Xuân Nguyên cho biết, ở mỗi thời điểm đặc tính của từng nang trứng (ở người vợ) và tinh trùng (ở người chồng) có sự thay đổi khác nhau. Sự thay đổi đặc tính đó và kết hợp giữa trứng và tinh trùng luôn cho ra xác suất khoảng 20-25% các bất thường liên quan tới vấn đề di truyền. Điển hình như thêm hoặc bớt hoặc chuyển đoạn, mất đoạn các cặp nhiễm sắc thể, hay đột biến gene ngầm ở bên trong từng nhiễm sắc thể…

Vợ chồng vô sinh do đột biến gene phổ biến có thể kể đến như nam giới đột biến nhiễm sắc thể giới tính XXY, mất đoạn hoặc đột biến gene AZF (Azoospermia factor) dẫn đến không có tinh trùng, hội chứng nữ hóa…

Thâm niên lâu năm trong lĩnh vực Hỗ trợ Sinh sản, bác sĩ Lê Xuân Nguyên cho biết đã từng hỗ trợ sinh sản thành công cho nhiều trường hợp vô sinh liên quan đến các yếu tố di truyền. Trong đó, điển hình là trường hợp bệnh nhân bị xương thủy tinh và một trường hợp khác bị đảo ngược phủ tạng.

“Theo y văn, đột biến đảo ngược phủ tạng xuất hiện trong nhiều hội chứng hoặc nhiều vấn đề khác nhau liên quan tới đột biến gene, nặng nhất là người bệnh có thể bị ảnh hưởng đến tính mạng. May mắn rằng, bệnh nhân đó mức độ đảo ngược phủ tạng không nghiêm trọng, sau tầm soát sức khỏe toàn diện vẫn có khả năng mang thai khỏe mạnh. Bệnh nhân được thụ tinh ống nghiệm giúp mang thai ngay lần chuyển phôi đầu tiên, đến nay thai nhi khoảng 25 tuần tuổi, các xét nghiệm về di truyền ở thai nhi đều bình thường”, bác sĩ Lê Xuân Nguyên chia sẻ.

Bác sĩ Lê Xuân Nguyên trong chương trình

Theo BS.CKII Vũ Nhật Khang, nhiều năm trước đây những vợ chồng vô sinh gặp khá nhiều khó khăn trong thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân. Ít có bệnh viện đồng thời phát triển cả điều trị vô sinh nữ và vô sinh nam, khiến người phụ nữ đơn độc đi khám ở trung tâm sản phụ khoa, còn người chồng đi khám ở trung tâm nam học của bệnh viện khác. Do đó khó có sự phối hợp điều trị giữa hai bên, nếu có thì kết luận đưa ra khó có thể chặt chẽ.

Thấu hiểu những gian nan trong điều trị của vợ chồng vô sinh, từ những ngày đầu đến nay Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản – BVĐK Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCMC) đã phát triển vững chắc “kiềng 3 chân” gồm điều trị toàn diện vô sinh nữ – vô sinh nam – labo hiện đại.

IVFTA-HCMC được trang bị đầy đủ tất cả các phương pháp điều trị và tổ hợp điều trị cả hiếm muộn nam và hiếm muộn nữ, labo nuôi cấy phôi hiện đại và siêu sạch chuẩn ISO 5 được đánh giá là hệ thống phòng labo hàng đầu Đông Nam Á. Trong điều trị hiếm muộn Nam các bác sĩ làm chủ tất cả các phương pháp như phẫu thuật micro-TESE hoặc PESA, MESA, TESE… đây là những kỹ thuật khó cần có những chuyên gia đầu ngành để có thể thực hiện được.

BS.CKII Vũ Nhật Khang tại chương trình

Trường hợp bệnh nhân mang các gene bệnh lý di truyền, có khả năng di truyền cho con được chỉ định sinh thiết phôi sàng lọc di truyền tiền làm tổ. Hiện nay các kỹ thuật sàng lọc phôi tiền làm tổ giúp chủ động chẩn đoán, tầm soát đến 2.000 dị tật bẩm sinh như Thalassemia và các hội chứng bất thường nhiễm sắc thể (Down, Edwards, Turner, Triple X..) giúp chọn lọc phôi tốt nhất chuyển vào tử cung của người vợ tăng tỷ lệ mang thai và đứa trẻ sinh ra khỏe mạnh không mang gene bệnh di truyền.

Hoài Thương