Nội soi mật tụy ngược dòng, đặt stent đường mật qua da, phẫu thuật nội soi, tán sỏi mật qua da bằng laser… là những kỹ thuật hiện đại giúp điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý đường mật, ít xâm lấn, nhanh phục hồi.

Túi mật là một bộ phận thuộc đường mật, nằm ở ngoài gan, có dạng hình quả lê, kích thước nhỏ; có chức năng lưu trữ mật do gan sản xuất, co bóp bài tiết dịch mật qua ống mật vào ruột non, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Người có rối loạn chuyển hóa, rối loạn vận động đường mật hay các dị dạng giải phẫu cản trở dẫn lưu đường mật, có thể khiến dịch mật tích tụ trong túi mật hoặc đường mật, gây hình thành sỏi. Những viên sỏi có thể di chuyển trong đường mật, gây nhiều bệnh lý.

Nhằm giúp người dân hiểu rõ hơn về các bệnh lý đường mật, những phương pháp chẩn đoán phát hiện sớm, kỹ thuật hiện đại giúp điều trị bệnh hiệu quả, giảm nguy cơ tái phát, tối ngày 5/9/2023, Đài truyền hình Vĩnh Long phối hợp Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức chương trình giao lưu trực tuyến chủ đề: “Viêm túi mật, sỏi mật & Những bệnh lý nguy hiểm ở mật – Chẩn đoán, điều trị nội soi công nghệ cao”. Chương trình có sự tham gia tư vấn của các chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực Tiêu hóa Gan – Mật – Tụy: – TTƯT.PGS.TS.BS Triệu Triều Dương, Giám đốc chuyên môn Ngoại khoa, BVĐK Tâm Anh Hà Nội; TTƯT.TS.BS Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, BVĐK Tâm Anh Hà Nội; TS.BS Phạm Công Khánh, Trưởng khoa Gan – Mật – Tụy, TT Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.

Trong 120 phút diễn ra chương trình đã có hàng ngàn người theo dõi cũng như hàng trăm câu hỏi được gửi tới các chuyên gia. Độc giả có thể xem lại chương trình tư vấn tại đây

Các chuyên gia tư vấn trong chương trình

Chia sẻ trong chương trình, TTƯT.PGS.TS.BS Triệu Triều Dương cho biết, các bệnh lý đường mật khá phổ biến. Tại châu Á, tần suất phát hiện bệnh ở nữ khoảng 7.35% và nam giới khoảng 6%. Một số bệnh lý thường gặp là viêm túi mật, sỏi ống mật chủ, nhiễm trùng đường mật, giãn đường mật bẩm sinh, polyp túi mật, áp xe túi mật, ung thư đường mật…

Bệnh lý đường mật đa dạng, biểu hiện triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh tiêu hóa khác, đôi khi không bộc lộ triệu chứng cho đến khi đã xảy ra biến chứng. Nhiều người bệnh chủ quan không thăm khám, dẫn đến phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn. Lúc này, việc điều trị bệnh không chỉ gây khó khăn, tốn kém, người bệnh còn có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng ổ bụng, sốc nhiễm khuẩn, ung thư đường mật, đe dọa tính mạng.

Bên cạnh yếu tố bẩm sinh, rối loạn về mặt di truyền thì chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, lối sống sinh hoạt chưa lành mạnh như sử dụng rượu bia và hút thuốc lá; lạm dụng thức ăn nhanh, thịt đỏ, thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ; bỏ bữa sáng; thừa cân, béo phì, ít vận động hoặc giảm cân quá nhanh; nhiễm ký sinh trùng giun sán… là những yếu tố thúc đẩy hình thành các bệnh lý ở mật. Người từ 60 tuổi trở lên, nữ giới có tiền sử mang thai và sinh nở nhiều lần cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.

Theo TTƯT.PGS.TS.BS Triệu Triều Dương, các bệnh lý đường mật dễ gây nhầm lẫn

Theo TTƯT.TS.BS Vũ Trường Khanh, các bệnh lý ở mật có thể được chẩn đoán và đánh giá chính xác tình trạng, giai đoạn bệnh dựa vào các xét nghiệm và phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ. Tại BVĐK Tâm Anh, hệ thống phương tiện máy móc chất lượng cao, độ phân giải lớn giúp phát hiện sỏi mật kích thước nhỏ, những tổn thương đường mật ở giai đoạn chưa có biểu hiện triệu chứng.

Ngoài ra, bệnh viện còn trang bị hệ thống máy nội soi siêu âm hiện đại EU-ME 2 của Olympus (Nhật Bản), giúp phát hiện các tổn thương sâu trong những trường hợp tắc mật phức tạp không rõ nguyên nhân, sỏi nhỏ trong ống mật chủ mà các thiết bị siêu âm thành bụng thông thường không thể thăm dò, phát hiện được.

Tiến sĩ Khanh cho biết, những bệnh lý đường mật cần được điều trị phối hợp, linh hoạt từ nội khoa, nội soi đến ngoại khoa, phù hợp với từng thể trạng người bệnh. Trường hợp bệnh lành tính hoặc tình trạng viêm, nhiễm trùng ở giai đoạn sớm, người bệnh có thể được điều trị nội khoa. Trường hợp bệnh lý ác tính, phương pháp nội khoa được sử dụng tạm thời để nâng đỡ sức khỏe người bệnh trước khi phẫu thuật. Tùy vào số lượng, kích thước và vị trí tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị ngoại khoa phù hợp, tránh trường hợp cắt túi mật khi không cần thiết hoặc can thiệp muộn khiến bệnh diễn tiến nặng. Trong đó, phẫu thuật nội soi được xem là phương pháp tiêu chuẩn “vàng” giúp điều trị triệt để các bệnh lý đường mật.

Đồng quan điểm, PGS.TS.BS Triệu Triều Dương cho hay, phương pháp phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả tối ưu trong điều trị hầu hết các bệnh lý sỏi túi mật, polyp túi mật, sỏi đường mật…. Đặc biệt, phẫu thuật nội soi ổ bụng kết hợp nội soi đường miệng giúp lấy sỏi triệt để. Trường hợp viêm túi mật cấp giai đoạn muộn, ung thư giai đoạn muộn, bệnh nhân có bệnh nền không cho phép gây mê mổ nội soi,… thì cần mổ mở. Một số trường hợp khác người bệnh cần nội soi can thiệp trước khi tiến hành phẫu thuật.

TTƯT.TS.BS Vũ Trường Khanh chia sẻ nhiều phương pháp chẩn đoán các bệnh lý ở mật

Hiện nay, các kỹ thuật nội soi can thiệp điều trị bệnh lý đường mật như nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP), nội soi đặt stent đường mật, nong giãn đường mật, tán sỏi mật qua da bằng laser… đang dần trở nên phổ biến nhờ khẳng định được nhiều ưu điểm: hiệu quả, an toàn, ít xâm lấn, ít đau, đảm bảo tính thẩm mỹ, giảm thiểu nguy cơ tai biến, rút ngắn thời gian điều trị và hồi phục. Người bệnh có thể xuất viện sớm chỉ sau 1 -2 ngày can thiệp và nhanh chóng ăn uống, sinh hoạt trở lại bình thường.

Trong đó, ERCP là phương pháp nội soi kỹ thuật cao, ngoài hỗ trợ lấy sỏi ống mật chủ hoặc ống gan chung, đặt stent qua chỗ hẹp, nong chỗ hẹp,.. còn có thể kết hợp sinh thiết thương, giúp phát hiện tổn thương loạn sản, tiền ung thư. Dưới sự hỗ trợ của hệ thống robot định vị C-Arm và bàn mổ đa năng điện thủy lực tiên tiến của Nhật Bản, nhiều năm qua, BVĐK Tâm Anh đã điều trị thành công nhiều ca bệnh khó, trong đó có bệnh nhân hơn 100 tuổi nhiều bệnh nền, bệnh nhân ung thư nhờ phương pháp này.

Giải đáp thắc mắc của khán giả về tình huống áp dụng nội soi mật tụy ngược dòng kết hợp nội soi cắt túi mật, TS.BS Phạm Công Khánh cho biết, đây là phẫu thuật “2 trong 1” hiện đại. Ekip nội soi mật tụy lấy sỏi, sau đó sẽ phẫu thuật nội soi cắt túi mật. Phương pháp này giúp bệnh nhân tránh hai lần mổ, phục hồi nhanh hơn, tránh nguy cơ tái phát và giảm chi phí điều trị. Kỹ thuật này được áp dụng trong các trường hợp sỏi trong ống mật chủ, sỏi túi mật gây viêm đường mật.

Tư vấn trường hợp bệnh nhân 12 tuổi bị giãn đường mật bẩm sinh, TS.BS Phạm Công Khánh cho biết, bệnh lý này có thể phát hiện sau sinh khoảng 2-4 tuần. Bệnh có nhiều type, có nguy cơ ung thư đường mật cao. Trước tuổi 18, tỷ lệ ung thư chiếm khoảng 1%, sau 18 tuổi nguy cơ này tăng lên 5%. Vì vậy phụ huynh cần lưu ý với triệu chứng đau bụng, sốt, vàng da, sờ thấy khối u ở bụng… của trẻ.

TS.BS Phạm Công Khánh chia sẻ chi tiết về kỹ thuật phẫu thuật “2 trong 1” điều trị sỏi mật

Tại chương trình, nhiều khán giả đặt câu hỏi “sau cắt túi mật có ảnh hưởng đến sức khỏe hay không?”. Các chuyên gia nhận định, sau cắt 3 tháng đầu, một số người bệnh có thể chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu. Tuy nhiên sau đó, cơ thể sẽ tự bù trừ, dịch mật được giữ lại trong ống, tiết vào thức ăn đúng theo nhịp sinh học. Người bệnh nên yên tâm điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Sau phẫu thuật, cần thực hiện lối sống lành mạnh, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ, giàu chất đạm; tăng cường chất xơ trong rau xanh, trái cây tươi; tập thể dục thể thao nhẹ nhàng; kiểm soát cân nặng và các bệnh nền như huyết áp, tiểu đường.

Các chuyên gia lưu ý, sỏi túi mật hay polyp túi mật cũng là dấu hiệu cảnh báo các bệnh khác trên đường mật. Ước tính khoảng 50% bệnh nhân có sỏi túi mật có nguy cơ có sỏi đường mật. Do vậy, người bệnh không nên chủ quan. Đi khám sức khỏe định kỳ, tẩy giun 6 tháng một lần là cách phát hiện sớm các bệnh lý đường mật và hạn chế biến chứng.

Trịnh Mai