Quái vật, ma quỷ và thần thánh: Tại sao chúng ta lại tin? (1)

Có liên quan đến tín ngưỡng hay không?

Đôi khi niềm tin vào lời nguyền cũng lan truyền cùng với tín ngưỡng, như trường hợp xảy ra vào năm 2005 khi nhà truyền giáo Tin Lành nổi tiếng John Hagee (lời xác nhận của ông rất có sức hút và được ứng viên tổng thổng John McCain tiếp nhận) nói rằng cơn bão Katrina xảy ra là do Chúa phẫn nộ với đoàn diễu hành khêu gợi được lên lịch diễn ra vào thứ hai đúng ngày xảy ra cơn bão.

Hagee lặp lại niềm tin của mình vào năm 2006 rằng: “Tôi tin rằng New Orleans đã khiến Chúa tức giận, nên họ phải hứng chịu hình phạt của Chúa vì điều đó”.

Điều này có thể khiến mọi người cho rằng tín ngưỡng và các niềm tin kỳ quái có quan hệ với nhau.

Nhưng trong một cuộc khảo sát năm 2004, các nhà nghiên cứu thuộc đại học Baylor lại phát hiện ra điều ngược lại.

Rod Stark – thành viên nhóm nghiên cứu – cho biết: “Niềm tin vào những điều kỳ quái không hề liên quan đến niềm tin tôn giáo”.

Một nghiên cứu khác thực hiện với 391 sinh viên đại học tại Hoa Kỳ thực hiện vào năm 2000 phát hiển a rằng những người tham gia không tin vào đạo Tin Lành lại đa số tin vào thuyết đầu thai, sự liên hệ với người chết, UFO, thần giao cách cảm, tiên tri, trang thái xuất thần hay cứu chữa. Những người có tin vào đạo Tin Lành lại có xu hướng tích trữ những thông tin kỳ quái thấp nhất. Các nhà nghiên cứu thuộc đại học Wheaton viết: “Nghiên cứu phản ánh phần nào quan điểm của những người theo đạo Cơ đốc xem trọng những hình phạt trong kinh thánh đối với các hoạt động dị thường”.

Nhà tâm lý học Cronk cũng đã thực hiện một cuộc khảo sát nhỏ với 80 sinh viên đại học nhưng lại không hề phát hiện ra mối liên hệ nào giữa tín ngưỡng và niềm tin huyền bí.

Nhưng một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2002 tại Canada lại phát hiện ra mối liên hệ giữa niềm tin tôn giáo vào niềm tin huyền bí. Cronk phát hiện ra điều đó trong số nhiều lời giải đáp khác, người Canada không có hệ thống niềm tin giống người Mỹ.

Cronk cho biết: “Tôi đoán rằng tín ngưỡng có liên quan đến cách mà bạn được nuôi dưỡng, nhưng ít liên hệ đến di truyền. Những người có tính nhạy cảm di truyền cao đối với “kiến thức dựa trên niềm tin” có thể có tín ngưỡng mạnh hoặc sẽ có niềm tin vào những điều huyền bí tùy thuộc theo cách mà họ được nuôi dưỡng. Những người ít nhạy cảm với cách hình thành niềm tin nói trên có thể sẽ vẫn có tín ngưỡng mạnh nếu họ sinh trưởng trong một gia đình có tôn giáo”.

Tín ngưỡng và huyền bí

Mencken – nhà xã hội học thuộc đại học Baylor – cho rằng tục hiến tế và dấu thánh (để ngăn các suy nghĩ không xâm nhập vào quy tắc của dòng tộc) đã giúp tín ngưỡng tránh xa những điều huyến bí. Ông có hai bài báo sắp được công bố dựa trên một nghiên cứu quy mô quốc gia với sự tham gia của 1700 người.

Bài báo đầu tiên sẽ được công bố trên tờ Sociology of Religion vào năm 2009 tiết lộ:

“Trong số những người theo đạo Cơ đốc, những người đi nhà thờ thường xuyên (tiếp xúc với dấu thánh và tục tế lễ trong giáo đoàn) rất ít tin vào những điều huyền bí. Ngược lại, những người theo đạo Cơ đốc không thường xuyên đi nhà thờ (chỉ khoảng 1 đến 2 lần trong năm) lại có xu hướng tin vào những điều huyền bí cao nhất”.

Với nhóm thứ ba, ông gọi là những người theo chủ nghĩa tự nhiên, không có quan điểm siêu nhiên, không theo đạo Cơ đốc hay tin vào những điều huyền bí.

Một bài viết khác sẽ được công bố vào tháng 12 trên tờ Review of Religious Research cho thấy những người đi nhà thờ “có xu hướng xem tử vi, xin ý kiến tâm linh, hay mua các vật dụng của giáo phái tin vào những điều thần bí ít nhất”. “Tuy nhiên trong số những người theo đạo Cơ đốc không đi nhà thờ, tỉ lệ những người mang các hiện tượng kể trên cao hơn nhiều”.

Được giáo dục để tin

Tuy nhiên việc định hình một người tin vào Bigfoot đặc trưng lại đầy thử thách cũng giống như việc xác định phương pháp khoa học của tâm linh.

Stark cho biết: “Đáng ngạc nhiên là những người tin vào những điều huyền bí không hề có liên quan đến giáo dục. Ph.D giống như các ký tự bị bỏ rơi trong trường h