Vespa cổ liệu có bị loại bởi quy định về niên hạn sử dụng? (Ảnh: Nguyễn Đình)

Tính chung cả nước hiện có khoảng 27 triệu xe gắn máy, hơn một triệu xe ôtô cá nhân. Dự báo số lượng xe gắn máy còn tiếp tục “bùng nổ” trong vòng 5 – 10 năm nữa do sự gia tăng về nhu cầu giao thông nhưng đường sá chưa phát triển kịp. Trong khi đó, số xe cũ, xe đã sử dụng nhiều năm không đạt tiêu chuẩn môi trường chiếm tỷ lệ rất lớn. “Đây thật sự là thách thức lớn trong việc phát triển giao thông bền vững, bảo vệ môi trường vì không khí ở đô thị chủ yếu là do hoạt động giao thông vận tải gây ra, chiếm đến 80%”, ông Hùng nói.

Ông Nguyễn Trung Thắng, viện Chiến lược và chính sách môi trường (bộ Tài nguyên và môi trường) dự báo nhu cầu xăng dầu của cả nước vào năm 2020 khoảng 32 triệu tấn, trong đó ngành giao thông tiêu thụ 55%. Ngay cả khi thực hiện theo đúng đề án phát triển nhiên liệu sạch do Thủ tướng phê duyệt thì đến năm 2020 nhiên liệu sạch thay thế cũng chỉ đáp ứng được 1% nhu cầu xăng dầu của cả nước. “Nếu không có các giải pháp về quản lý chất lượng nhiên liệu cũng như tìm các nhiên liệu sạch thay thế thì ô nhiễm không khí sẽ trầm trọng hơn”, ông Thắng cảnh báo.

Sẽ lập trạm kiểm tra ống khói

Dự thảo chiến lược phát triển giao thông vận tải bền vững đặt ra nhiều biện pháp nhằm hạn chế ô nhiễm không khí, tiếng ồn từ xe cá nhân. Dự thảo đề ra những biện pháp kinh tế, hành chính để giảm số lượng phương tiện xe cá nhân. Trong đó, môtô, xe gắn máy là nhóm được “ưu tiên” áp dụng nhiều biện pháp kiểm soát, đặc biệt là việc áp dụng niên hạn đối với môtô xe máy để loại bỏ xe hai bánh cũ.

Ông Hoàng Mạnh Hà (quận 3, chủ sở hữu một chiếc xe gắn máy Vespa): Trông xe tôi có “cổ” thật, nhưng đó chỉ là hình thức bên ngoài chứ máy móc, phụ tùng đều đã được tân trang. Nếu áp dụng niên hạn, buộc ngưng lưu thông sau một thời gian sử dụng nhất định thì không hợp lý vì “của bền nhờ người” nữa mà!

Thực tế, có những xe chạy vài ba năm đã xuống cấp, khói đen sì sì, nhưng có những xe được chăm sóc kỹ, thêm việc kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên thì đâu có gây hại gì. Nên chăng đặt ra các tiêu chuẩn, ví dụ về khói xả thải, tiếng ồn… rồi dựa vào đó mà kiểm tra. Nếu máy móc, phụ tùng của xe không đáp ứng được các tiêu chuẩn đó thì mới bắt buộc thay bộ phận đó hoặc tịch thu, cấm sử dụng.

Theo ông Hùng, trước hết sẽ kiểm tra khói của các loại xe gắn máy ở một số thành phố lớn. Cụ thể cuối năm 2009, bộ Giao thông vận tải sẽ trình Chính phủ về đề án kiểm soát khí thải môtô, xe máy tham gia lưu thông tại các thành phố lớn để năm 2010 thực hiện thí điểm rồi mở rộng.

Một số trạm kiểm tra phát thải muội khói ở TP.HCM, Hà Nội và một số thành phố khác sẽ được lập ra để kiểm tra, phạt tại chỗ nếu gây ra ô nhiễm.

“Kinh nghiệm cho thấy, nếu thực hiện kiểm tra, bão dưỡng có chất lượng sẽ giảm phát thải CO và HC trong không khí 20 – 30%. Nhưng nước ta chưa có quy định về bảo dưỡng bắt buộc giữa kỳ kiểm định đối với xe ôtô, nên chủ xe chỉ quan tâm đến chỉ tiêu an toàn, môi trường khi kiểm định. Còn xe gắn máy là nguồn phát thải gây ô nhiễm chính lại chưa có biện pháp và chế tài kiểm soát nên chủ xe lại càng bỏ mặc. Dự thảo cũng đặt ra yêu cầu bắt buộc bảo dưỡng định kỳ, đặc biệt đối với môtô, xe máy”, ông Thắng bổ sung.

Trong khi đó, theo luật Giao thông đường bộ năm 2008 (có hiệu lực từ ngày 1.7.2009 – PV) thì xe môtô hai ba bánh, xe gắn máy (kể cả xe máy điện) đều phải áp dụng niên hạn sử dụng, chứ không chỉ áp dụng đối với xe khách, xe tải như hiện nay.

Luật mới cũng bắt buộc môtô hai ba bánh, xe gắn máy khi lưu thông phải đảm bảo các quy định về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường; có bộ phận giảm thanh, giảm khói và các trang, thiết bị khác đảm bảo khí thải, tiếng ồn theo quy chuẩn môi trường.

Cụ thể niên hạn sử dụng của mô tô hai, ba bánh; xe gắn máy thế nào, theo cục Đăng kiểm Việt Nam, sẽ do Chính phủ quy định trên cơ sở cân nhắc về kinh tế, mức tiêu hao nhiên liệu qua thời gian sử dụng xe, tỷ lệ % trong vận chuyển bị ảnh hưởng khi áp dụng niên hạn…

Ngày 21.6, ông Trịnh Đức Chinh, cục phó cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết thêm sẽ có bước thăm dò dư luận trước khi xây dựng các văn bản hướng dẫn luật, quy định mức niên hạn sử dụng đối với môtô hai, ba bánh; xe gắn máy.

Theo Tin tuc Online