Cách đây hơn 5 năm, ngày 9 tháng 3 năm 2007, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 37 về“ Minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức”. Ở tỉnh Vĩnh Long, qua hơn 5 năm triển khai thực hiện nghị định này, việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức đã được kết quả bước đầu. Qua đó đã giúp các cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền biết được tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai, phục vụ cho công tác quản lý cán bộ, công chức, viên chức góp phần phòng ngừa và ngăn chặn những hành vi tham nhũng.

 Theo nghị định 37, ở tỉnh Vĩnh Long có 3.550 cán bộ, công chức, viên chức thuộc diện bắt buộc phải kê khai tài sản, thu nhập cá nhân. Tài sản, thu nhập phải kê khai bao gồm : Các loại nhà, các công trình xây dựng, các quyền sử dụng đất, tài khoản ở nước ngoài, vàng bạc, đá quý, tiền, sổ kiết kiệm, cổ phiếu, trái phiếu và các loại tài sản khác có giá trị từ 50 triệu đồng trở lên. 

 Thời gian qua, tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức nhiều cuộc tuyên truyền, phổ biến, tập huấn hướng dẫn cán bộ lãnh đạo các sở, ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã, phường, thị trấn thực hiện nghị định 37 của Chính Phủ. Nhờ vậy mà đến nay toàn tỉnh đã có 83/83 cơ quan, địa phương, đơn vị hoàn tất việc kê khai tài sản, thu nhập, với trên 3.540 trường hợp tham gia kê khai. Trong đó có 2.160 trường hợp kê khai lần đầu và 1.380 trường hợp kê khai bổ sung, chỉ còn 6 trường hợp chưa kê khai do bận đi học dài hạn và mới chuyển công tác khác. 

 Việc kê khai tài sản, thu nhập lần đầu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cán bộ, công chức, viên chức. Vì bản kê khai này cũng chính là hồ sơ gốc để cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền biết được tài sản, thu nhập của người kê khai, nhằm phục vụ tốt cho công tác quản lý cán bộ, công chức, viên chức góp phần phòng ngừa và ngăn chặn những hành vi tham nhũng. 

 Theo đánh giá của Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng tỉnh Vĩnh Long, qua gần 5 năm thực hiện nghị định 37 của Chính Phủ, việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức đã đạt được kết quả bước đầu. Các đối tượng thuộc diện phải kê khai không còn lo ngại khi phải kê khai tài sản, thu nhập của mình. Việc kê khai tài sản, thu nhập đã trở thành hoạt động thường xuyên. Kết quả kê khai tài sản, thu nhập bước đầu đã hình thành cơ sở dữ liệu phục vụ cho việc xác minh tài sản, thu nhập của người có chức, có quyền. 

 Hồ sơ về tài sản, thu nhập do cán bộ, công chức, viên chức kê khai được bảo mật. Việc thẩm tra xác minh tài sản, thu nhập chỉ được tiến hành khi có kết luận của cơ quan kiểm tra Đảng, thanh tra Nhà nước, cơ quan điều tra về tài sản, thu nhập có liên quan đến hành vi tham nhũng, hoặc khi có đơn thư tố cáo, phản ánh về vấn đề tài sản, thu nhập không minh bạch, với điều kiện đơn thư tố cáo đó phải có nội dung rõ ràng, có bằng chứng cụ thể, có căn cứ để xác minh. 

 Tuy nhiên, qua hơn 5 năm triển khai thực hiện nghị định 37 của Chính Phủ cho thấy, việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức ở tỉnh Vĩnh Long vẫn còn nhiều bất cập, làm cho công tác phòng chống tham nhũng chưa thật sự mang lại hiệu quả. Thu nhập, đặc biệt là tài sản của một số cán bộ có chức, co quyền vẫn còn là một giá trị khó ước lượng. Việc xác định thu nhập, từ đó suy ra tài sản của cán bộ, công chức là vấn đề nan giải. Đó chính là điều kiện và cơ hội thuận lợi để một số người nắm trong tay đặc quyền, đặc lợi tham ô của công, nhũng nhiễu người dân.

 Phòng chống tham nhũng là một trong các những vấn đề trọng tâm đã và đang được đảng và nhà nước ta đặt ra từ nhiều năm qua. Tuy nhiên hiệu quả của công tác này vẫn chưa thật sự như mong đợi. Tham nhũng vẫn là một vấn nạn gây bức xúc dư luận và làm ảnh hưởng đến công cuộc phát triển kinh tế, xã hội. Một trong những nguyên nhân làm cho nạn tham nhũng chưa được đẩy lùi, là do vấn đề công khai, minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, đặc biệt là những cán bộ có chức, có quyền chưa được thực hiện đầy đủ. 

 Trong điều kiện nền kinh tế nước ta chủ yếu thanh toán bằng tiền mặt, việc mua sắm tài sản có giá trị lớn vẫn được thực hiện qua giao dịch trực tiếp giữa người bán và người mua. Dù co kê khai rõ nguồn thu nhập cũng khó mà đánh giá, chứng minh được nguồn thu nào là chính đáng, nguồn thu nào là không chính đáng. Nhất là chưa có cơ sở pháp lý để buộc cán bộ, công chức phải giải trình về nguồn gốc tài sản của mình. Do đó khó mà kiểm soát được thu nhập và chi tiêu của cá nhân. Điều đáng nói, là tài sản, thu nhập dù đã kê khai nhưng do không được công khai theo quy định nên rất khó giám sát.

 Để khắc phục những bất cập trong việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, ngày 8 tháng 8 năm 2011, Chính Phủ đã ban hành nghị định 68 sửa đổi bổ sung một số điều của nghị định 37/CP về minh bạch tài sản, thu nhập. Điểm đáng chú ý trong nghị định mới này, là bản kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức phải được công khai trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi cán bộ, công chức đó đang làm việc. 

 Nghị định 68 quy định cụ thể về công khai thu nhập của cán bộ, công chức, là một bước tiến, thể hiện quyết tâm đẩy lùi tham nhũng của đảng và nhà nước ta. Bởi một khi thu nhập của cán bộ, công chức được công khai thì dễ dàng tính toán được tài sản. Và khi tài sản vượt mức thu nhập được công khai thì tức là đã xảy ra những nguồn thu nhập bất minh, cũng có nghĩa là cán bộ, công chức đó có thể đã thực hiện hành vi tham nhũng. Hơn nữa, việc công khai tài sản, thu nhập tại cơ sở sẽ tạo điều kiện cho tất cả những cán bộ, công chức giám sát mức thu nhập và tài sản của nhau. Qua đó, những nguồn thu nhập mờ ám, những tài sản bất minh sẽ dễ dàng bị phát hiện. 

 Trong kế hoạch thực hiện nghị quyết 12, hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung ương khóa XI về “ Một số vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay”  Tỉnh ủy Vĩnh Long nhấn mạnh : Các cơ quan, các địa phương, đơn vị phải thực hiện nghiêm quy định về minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, từng bước mở rộng diện kê khai và phạm vi công khai tài sản thu nhập theo quy định. Cơ quan quản lý cán bộ, công chức, viên chức chủ động kiểm tra, xác minh kết quả kê khai tài sản, thu nhập đối với những người thuộc quyền quản lý, tăng cường kiểm soát thu nhập của người có chức, có quyền.

 Để việc minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức đảm bảo đúng đối tượng, đúng trình tự, đúng thời gian quy định, Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng tỉnh Vĩnh Long lưu ý người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, các địa phương phải gương mẫu trong việc minh bạch tài sản, thu nhập, đồng thời chịu trách nhiệm về những hành vi vi phạm quy định về kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức ở cơ quan, đơn vị, địa phương mình quản lý. Bởi chỉ có thực hiện đúng nghị định 68 về công khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, mới là liều thuốc đặc trị hữu hiệu, góp phần phòng ngừa và ngăn chặn những hành vi tham nhũng./.

Trần Tiến