Vùng sa mạc hoang vắng quanh năm chỉ có gió và nắng là nơi cư ngụ của bộ lạc Bedoum. Tại đây còn tồn tại một khu di tích cổ đại nằm ngủ vùi trong một thời gian dài mà không ai phát hiện ra.

Mặt tiền của di tích Petra được đẻo vào đá núi

1812, nhà thám hiểm người Thụy Sĩ Johann Ludwig Burc Khardt đã tìm thấy thành cổ Petra và công bố với thế giới bí mật này. Đó là một công trình đồ sộ nằm phía Tây Nam Jordani, trên sườn núi Hor. Khu di tích nổi tiếng với rất nhiều tượng, đền đài và những công trình phụ được chạm khắc trên vách đá.

Toàn khu di tích này được gọi là thành cổ Petra hay còn được mệnh danh là “thành phố hoa hồng đỏ” vì màu sắc tỏa sáng của nó. Vào năm 1985, Petra được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Và mới đây, vào ngày 07 tháng 07 năm 2007, Petra được chọn là một trong 07 kỳ quan của thế giới hiện đại.

Ngày xưa, Petra được xem là điểm giao dịch đứng hàng thứ hai của thế giới cổ đại. Nơi đây giữ vai trò trung chuyển hàng hóa giữa phía Nam và phía Bắc Ả-rập, trên tuyến đường của những đoàn du mục lạc đà.

Theo tiếng Hy Lạp, “Petre” có nghĩa là “đá”. Đặc thù của khu vực này là những dãy núi đá rắn chắc. Petra đã được tạo dựng bằng cách đẻo sâu vào vách núi. Theo suy đoán của giới nghiên cứu, vào khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, người Nabataeans, một tộc người Ả-rập đã xây dựng nên thành phố này. Di tích quan trọng nhất ở Petra là cung điện Al Khaznêh. Cung điện nổi bậc với phần chính diện bên ngoài có chiều ngang 30m và cao 46m. Theo cách gọi của bộ lạc Bedoum, “Al Khaznêh” có nghĩa là “báu vật”. Thật ra, báu vật được xây dựng dùng làm lăng tẩm và là thần điện của người Nabataeans ngày xưa. Nơi đây lưu giữ những tác phẩm chạm khắc ấn tượng của nền văn hóa Trung Đông.

Người Nabataeans là dân du mục đặc trưng của sa mạc. Mậu dịch của họ phát triển mạnh mẽ cùng với những đoàn du mục lạc đà. Chính sự giao thương đó đã giúp cho Petra có sự đa dạng về văn hóa.
Di tích Petra được tạo dựng từ vách đá núi tự nhiên. Những thợ xây dựng lúc bấy giờ phải đẻo đá thành bề mặt bằng phẳng, sau đó đến từng chi tiết hoa văn phức tạp lần lượt được hoàn tất. Tuy nhiên, trọng tâm kiến trúc của Petra đều nằm ở mặt chính, bên trong các công trình hầu như không có họa tiết trang trí nào ngoại trừ những hoa văn vằn vện do dấu vết của thời gian để lại.

Hí trường của Petra chứa đến 3.000 khán giả

Có rất nhiều ngôi mộ được đục sâu trên vách núi đá. Petra còn sở hữu cả một hí trường hình tròn khổng lồ nằm lộ thiên. Hí trường có sức chứa lên đến 3.000 khán giả và cũng được đẻo từ đá.

Người Nabataeans đã tạo dựng Petra nhờ vào nguồn lợi mang về từ ngành mậu dịch. Do khống chế đường thông thương quan trọng, người Nabataeans trở nên hùng mạnh. Để đánh dấu điều đó, họ cho xây dựng Petra – một di sản quý giá cho đến ngày nay.

Nhiều nền văn hóa cùng hiện diện và tạo thành thành phố Petra, dấu tích của chúng vẫn còn in đậm trên các tác phẩm điêu khắc. Petra có trên 500 ngôi mộ hoàng gia và được đục sâu vào vách đá. Theo tập quán ngày xưa, người ta tin rằng nếu xây dựng một ngôi mộ đẹp thì cuộc sống kiếp sau sẽ thuận lợi hơn. Trong số các lăng mộ đó nổi bậc nhất là ngôi đền thờ thần Mặt trời. Cũng giống như các công trình khác, đền được trang trí cầu kỳ ở bên ngoài chính diện. Đền thờ thần Mặt trời là một minh chứng cho của cải và quyền lực của các vị vua trị vì Petra.

Ánh sáng bên ngoài của mặt trời có thể tỏa sáng khắp bên trong khu đền. Khoảng không gian bên trong chỉ là những hoa văn với màu sắc đỏ, đen, trắng đan xen rất lạ và hoàn toàn không có hình chạm khắc trang trí như bên ngoài đền. Theo nhận định của các nhà khảo cổ, khu vực này ngày xưa là đài phun nước, người ta đã tìm thấy một số di vật quan trọng tại đây. Người Nabataeans đã xây dựng một hệ thống cung cấp nước sinh hoạt hoàn hảo với những đường dẫn nước men theo vách đá để phục vụ cho dân số khá đông của thành phố.

Tuy nhiên, trận động đất năm 363 đã phá hủy các tòa nhà và hệ thống cung cấp nước của Petra. Ngày nay, người dân vẫn còn sử dụng nguồn nước dồi dào bắt nguồn từ một con suối rất lâu đời ở Petra. Theo truyền thuyết, con suối đã tồn tại cách đây hơn 2000 năm, đó là một con suối quanh năm không cạn nước.
Tương truyền rằng, Moses đã ném một viên đá cùng với người hầu của mình xuống Petra và nước bắn lên tạo thành dòng suối.

Tranh vẻ mô tả cuộc sống của người Nabataeans

Bên cạnh đó, người dân Petra còn là bậc thầy trong nghệ thuật đồ gốm. Ngày nay, các thợ thủ công của Jordani vẫn miệt mài trang trí trên các sản phẩm gốm như cách mà ngày xưa tổ tiên họ đã làm.
Thần điện là trung tâm tín ngưỡng của người dân Petra. Người Nabataeans thờ các vị thần của người Ả-rập, những nữ thần của giai đoạn tiền Hồi giáo và các vị vua mà họ sùng bái.

Nhưng một thời gian sau, sự hưng thịnh của Petra dần mất đi vào thời kỳ bị La Mã thống trị, có thể là do sự chuyển hướng sang thương mại trên biển. Sau 7 thế kỷ tồn tại, Petra mất đi sự hùng mạnh bởi sự phát triển của các nước láng giềng cùng sự biến đổi của thời đại.
Petra vẫn còn ẩn chứa nhiều điều bí mật nằm sâu trong lòng núi. Hiện nay chỉ mới 15% khu di tích này được khám phá. Thế giới biết đến Petra như những tàn tích lộng lẫy có giá trị mà người xưa dành cho bộ lạc Bedoum cũng như đất nước Jordani. Trong một thời gian dài ẩn mình trong lòng chảo giữa những ngọn núi, Petra giờ đã tỏa sáng cùng với thế giới hiện đại.