Khải hoàn môn Narva là một biểu tượng kỉ niệm chiến thắng của quân Nga trước Napoleon. Ngoài kiến trúc độc đáo thì khải hoàn môn còn có một giá trị lịch sử đặc biệt. Nó tượng trưng cho sức mạnh lòng yêu nước và tinh thần anh dũng của các chiến sĩ Nga.

Khải hoàn môn Narva trước đây vốn được xây dựng bằng gỗ theo đồ án của kiến trúc sư theo trường phái kinh điển nổi tiếng người Ý tên là Dzhakomo Quarenghi. Ông Quarenghi còn là tác giả của Sảnh đường hòa nhạc, Cung điện Alexander ở Pushkin và học viện Smolny ở St. Peterbourg.

Khải hoàn Môn Narva, vốn được dựng riêng biệt trên quốc lộ Narva, để chào đón các chiến sĩ Nga quay trở về từ nước ngoài sau khi họ đã đánh bại Napoleon. Cánh cổng này nằm ở khoảng giữa quảng trường Ploshchad Stachek và con kênh đào Obvodny.

Năm 1820 cánh cổng bằng gỗ được dở bỏ và xây dựng lại theo đúng kết cấu nguyên bản của Quarenghi bởi một kiến trúc sư nổi tiếng ở Nga – Vasily Stasov. Ông Stasov đã cho xây dựng khải hoàn môn mới trên đường Peterhof gần cây cầu bắc qua sông Tarakanovka. Để xây dựng công trình này, con sông Tarakanovka đã bị lấp kín. Vào ngày 26 tháng 8 năm 1827, kỷ niệm lần thứ 15 năm trận đánh Borodino, trên địa điểm này, khởi công để xây dựng công trình Khải hoàn Môn mới, trước sự hiện diện của các quan chức, binh sĩ và các cựu chiến binh trong cuộc chiến năm 1812.

Tuy nhiên công trình Khải hoàn môn này kéo dài đến tận 1830 mới bắt đầu, sau nhiều cuộc tranh luận về vật liệu cần được sử dụng để xây dựng mặt tiền của khu cổng mới này. Sau đó, Stasov đã đề xuất xây dựng cổng bằng gạch và dùng những tấm đồng để ốp cho mặt tiền. Ý tưởng này của ông cũng là một sáng kiến đổi mới trong ngành xây dựng ở Nga, cũng như ở trên toàn tây Âu vào thời kỳ đó. Những tấm đồng được ốp trước mặt tiền, các chi tiết chạm khắc và trang trí bằng đồng trên khu cổng, đều do các phân xưởng của địa phương chế tạo. Công trình chính thức mở cửa vào ngày 17 tháng 8 năm 1834.

Ngoài kiến trúc sư Stasov – một bậc thầy về trang trí và điêu khắc và là cha đẻ của cánh cổng còn rất nhiều nghệ sĩ khác góp phần tạo nên sự hoàn hào của khải hoàn môn.

Trên nóc của khải hoàn môn có một cỗ xe chiến thắng hùng vĩ do sáu con ngựa Pony đang kéo đi. Cỗ xe và những con ngựa được gò bằng đồng, do nhà điêu khắc Peter Klodt của Nga chế tác. Một người phụ nữ dũng mãnh và duyên dáng, đang dang tay cầm vòng vòng nguyệt quế chiến thắng đứng trên cỗ xe ngựa, là do Stepan Pimenov, một nhà điêu khắc của Nga thực hiện.

Trong thế chiến thứ hai, toàn bộ khải hoàn môn bị hư hại nghiêm trọng, nhưng sau đó được phục hồi lại nguyên bản một cách cẩn trọng vào năm 1951.

Xét về mặt lịch sử Khải Hoàn Môn Narva có một ý nghĩa lịch sử vĩ đại. Đó là một chiến thắng rực rỡ của người Nga trước Napoleon trong cuộc chiến năm 1812. Khải hoàn môn Narva là niềm tự hào của dân tộc Nga, là một địa điểm tham quan không thể bỏ qua khi đến St. Peterbourg.

Tổng hợp