Trong thời tiết cuối đông, khi cái lạnh vẫn còn vương vấn thì trên những cành cây trụi lá, vô số bông hoa mận trắng, hồng bắt đầu khoe sắc và tỏa hương thơm. Chúng là đại sứ báo hiệu mùa xuân đang về trên xứ sở Phù Tang.

Hoa mận nở cũng là lúc người Nhật náo nức đi ngắm hoa. Trong tiết trời se lạnh, mọi người mặc quần áo ấm, đi đến công viên, đền thờ để chiêm ngưỡng loài hoa thanh khiết này.

Hoa mận là đại diện cho mùa xuân ở Nhật

Cây mận được trồng ở Nhật Bản ngày nay có nguồn gốc từ Trung Quốc. Người ta đã mang chúng đến Nhật cách đây khoảng 2 ngàn năm, cùng lúc với giai đoạn hình thành nền nông nghiệp lúa nước ở quốc gia này.

Từ xa xưa, người Nhật không chỉ xem hoa mận là loài hoa quý, mà trái mận cũng được dùng để làm thực phẩm, gia vị và làm thuốc chữa bệnh.

Quả mận

Vẻ đẹp của hoa mận còn là đề tài trong thi ca, hội họa; hình dáng của chúng trở thành hoa văn trang trí trên áo kimono, trên các mặt hàng thủ công truyền thống.

Thị trấn Minabe thuộc tỉnh Wakayama nổi tiếng với những giống mận quý, cho hoa đẹp. Thị trấn sở hữu khoảng 4.300 cây mận, 80% trong số đó là cây cổ thụ có tuổi thọ hàng trăm năm. Mận là loài thực vật phổ biến ở khu vực Đông Á, chúng ta có thể nhìn thấy chúng ở Nhật Bản, Trung Quốc, Vùng lãnh thổ Đài Loan, Bán đảo Triều Tiên… Tuy nhiên, tại Nhật Bản, cây mận có một vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân, hình ảnh của chúng hiện diện khắp mọi nơi.

Khi băng tuyết bắt đầu tan chảy, những tia nắng ấm áp xuất hiện cũng là lúc hoa mận nở. Đối với người Nhật, hoa mận là đại diện cho mùa xuân. Mùa hoa mận kéo dài trong nhiều tháng. Khu vực miền Nam Nhật Bản trên đảo Kyushu là nơi hoa mận nở sớm nhất, thường là vào tháng Giêng hàng năm. Kế đến là các địa phương ở miền Trung và cuối cùng là Hokkaido ở miền Bắc.

Khi hoa mận khoe sắc là lúc người Nhật tổ chức các lễ hội ngắm hoa, tương tự như lễ hội ngắm hoa đào.

Hoa mận là hình ảnh ẩn dụ cho một nghị lực phi thường

Tại Nhật Bản, có hơn 300 giống mận khác nhau dựa theo hình dáng và màu sắc của hoa. Người ta trồng loài cây này chủ yếu ở các công viên, chùa hay đền thờ Thần Đạo.
So với hoa anh đào thì hoa mận có sự cuốn hút riêng, trong khi hoa anh đào có đặc điểm là nở đồng loạt trên cành thì hoa mận lại nở tuần tự. Trên cùng một cây mận có những đóa hoa đang tỏa hương sắc rực rỡ thì cũng có vô số bông đang e ấp hay vẫn còn là nụ. Chính vì vậy, thời gian một cây mận trổ hoa diễn ra khá dài, từ 2 tuần lễ đến 1 tháng. Hoa mận lâu tàn hơn và có hương thơm mạnh hơn hoa đào. 

Cây mận thường được trồng trong các đền thờ Thần đạo 

Không giống như hoa đào, cánh hoa nhanh chóng rơi rụng sau vài ngày khoe sắc, hoa mận vẫn giữ gần như nguyên vẹn dáng vẻ ban đầu của nó sau hơn 2 tuần lễ. Nếu xét về đặc tính sinh học, quá trình sinh trưởng của hoa mận diễn ra trong quãng thời gian dài. Vào mùa hè, lá cây hấp thu ánh nắng mặt trời, chuyển hóa thành chất dinh dưỡng dự trữ trong thân cây. Chất dinh dưỡng này được cây sử dụng để nuôi nụ hoa trong suốt mùa đông. Nhờ vậy, nụ vẫn phát triển trong điều kiện thời tiết lạnh giá. Quá trình này diễn ra âm thầm trong nhiều tháng, từ mùa hè đến giai đoạn cuối đông. Và khi những tia nắng của mùa xuân vừa ngấp nghé thì người ta đã thấy hoa mận có ở khắp mọi nơi.

Thân cây mận trơ lá giữa gió tuyết, nhưng bên trong nó lại là một sức sống mạnh mẽ để khi mùa xuân về hoa mận trở thành loài hoa đầu tiên nở trong năm. Theo quan niệm của người Nhật, hoa mận đại diện cho sự bền bĩ, tinh thần mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn. Những bông hoa mận nở bung mình, đương đầu với cái lạnh cuối đông là hình ảnh đẹp nhất, mang tính ẩn dụ về một nghị lực phi thường.

Người Nhật cũng đi ngắm hoa mận tương tự như hoa anh đào

Nếu hoa mận tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, thì cây mận lại là biểu tượng cho sự trường tồn. Đối với nhiều người sẽ là thiếu sót nếu chỉ ngắm vẻ đẹp của hoa mận mà bỏ qua dáng vẻ của thân cây. Một cây mận được cho là đẹp phải có hoa phủ khắp cành, thân cây vững chải với những cành to vươn dài theo chiều ngang. Cây mận mọc thẳng đứng không được đánh giá cao về mặt thẩm mỹ và giá trị.

Thanh Tâm