Do công việc làm ăn thua lỗ mà toàn bộ đất đai mà cha mẹ Tuyết Băng có được đã lần lượt phải bán đi. Giờ đây, dù sống giữa nơi ruộng đồng cò bay thẳng cánh, nhưng gia đình em vẫn không hề có mảnh đất nào để sản xuất. Ngôi nhà mà hàng ngày cả gia đình em đang sinh sống nằm ở giữa nơi đồng trống, không có điện sinh hoạt, đi lại khó khăn.

Thiếu thốn tình thương của cả cha lẫn mẹ khi tuổi đời còn quá nhỏ, một mình em bơ bơ giữa dòng đời xuôi ngược trong tình cảnh không họ hàng, người thân. Số phận tưởng chừng đã xô ngã một con người nhưng bao năm qua, Thiện Kỳ vẫn theo đuổi con chữ ở mái trường Bùi Hữu Nghĩa bằng khoản tiền trợ cấp dành cho trẻ mồ côi và học bổng do nhà trường vận động.

Cuộc sống của Hồ Thị Minh Thu là một bi kịch của nạn bạo lực gia đình bởi từ khi cha của Thu rơi vào vòng nghiện rượu, ông thay đổi tính tình, thường xuyên chửi và đánh đập vợ con. Ngay từ khi còn rất nhỏ, Thu đã phải chịu sự đánh đập vô lý của cha, thậm chí ông còn thường xuyên vào đánh Thu tại lớp học. Dù cuộc sống đầy cay đắng nhưng Thu vẫn vững vàng với quyết tâm học thật giỏi để sau này có thể báo hiếu cho cha mẹ.

Cha mẹ ly hôn khi em mới vừa tròn 14 tháng tuổi, Định đã sống nương nhờ vào tình thương của ngoại. Câu chuyện về quá trình bám trường bám lớp của Phương Định như là một câu chuyện cổ tích kết thúc có hậu cho một cậu học trò trưởng thành trong cảnh thiếu vắng tình thương cha mẹ.

Cha bỏ đi, để lại phía sau là một gia đình không trọn vẹn khi chỉ có một người mẹ đơn thân ngày đêm tảo tần dốc cạn sức lực với cuộc mưu sinh để con cái được đến trường như bao bạn bè cùng trang lứa. Giữa những bộn bề lo toan ấy, cô học trò Minh Hiếu luôn khiến mẹ vui lòng bởi những điểm 10 đỏ chói từ thành tích học tập và hoạt động phong trào của mình.

Gia đình nghèo, không đất sản xuất, cuộc sống của ba chị em Thắm đều phải nhờ vào đồng tiền công ít ỏi từ công việc vót câu, vót đũa của người mẹ tảo tần. Gánh nặng mưu sinh lại càng thêm chất chồng khi người chồng - người cha của gia đình ấy mãi mãi ra đi lúc Thắm vừa tròn 10 tuổi. Bước qua những khổ đau, gian khó, Thắm vẫn bám lớp, bám trường để rồi trái ngọt em nhận được là thành tích học tập sáng chói suốt nhiều năm liền.

Cha bị bệnh tâm thần nhẹ, ở quê không ai thuê mướn nên phải bôn ba lên Bình Dương làm công nhân,. Ngay cả đứa em trai kế của Vũ Linh cũng phải nghỉ học theo cha đi làm thuê để nhường bước cho anh trai đến lớp. Vậy là, Vũ Linh phải quán xuyến hết mọi việc trong nhà, chăm sóc em gái, tranh thủ thời gian rảnh đi mua trúc về đan xà nen kiếm tiền phụ mẹ...

Mẹ bỏ ra đi khi em còn quá nhỏ và chẳng bao lâu sau thì cha em kết duyên cùng người vợ mới. Thiếu vắng tình thương của 2 đấng sinh thành, Thanh Đức lớn lên trong vòng tay bảo bọc của ông nội và những đồng lời ít ỏi từ công việc bán đồ rẫy của ông. Cuộc sống là vậy nhưng nhiều năm liền, Thanh Đức vẫn đạt được nhiều thành tích học tập sáng chói, là gương điển hình vượt khó của lớp 12T1 trường THPT Tân Long, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.

Công việc phụ hồ của cha và những ngày làm thuê, làm mướn bấp bênh của mẹ không đủ để gia đình của em Lê Thị Ngọc Oanh, học sinh lớp 12A trường THPT Lương Thế Vinh, thị trấn Kinh Cùng vượt qua vòng luẩn quẩn của khó nghèo - bệnh tật. Thế nhưng, giữa những thiếu thốn bủa vây, tia sáng hy vọng của gia đình chính là sự vượt khó học giỏi của Ngọc Oanh với những thành tích đáng ngưỡng mộ.

6 tuổi, mẹ bỏ hai chị em Quyên ra đi, đến năm em 9 tuổi, cha cũng qua đời vì bạo bệnh. Hai chị em Thúy Quyên lớn lên bằng tình yêu thương của bà nội, bằng những đồng lời ít ỏi từ công việc bán bánh của bà. Sớm hứng chịu những tổn thương và bất hạnh nhưng Thúy Quyên vẫn kiên định con đường học tập để nhiều năm liền là học sinh giỏi tốp đầu của lớp.

Hạnh phúc gia đình không trọn vẹn từ khi người cha, người trụ cột gia đình bỏ đi từ khi Tuyết Nhi mới học lớp 5. Thế là từ đó, có một người phụ nữ đơn thân phải lặn lội bán từng tờ vé số, vừa lo cho cuộc sống áo cơm, vừa nuôi dưỡng ước mơ học vấn cho đứa con gái nhỏ. Đắng cay, vất vả của cuộc sống không làm người mẹ ấy chùn lòng bởi thành tích học tập giỏi giang của cô con gái đã là cơn gió mát xoa dịu mọi lao nhọc, khó khăn...

Cha mất đột ngột năm 2004 vì tai nạn. Từ đó một mình mẹ gồng gánh nuôi 3 chị em Kim Anh ăn học. Hàng ngày mẹ em đi làm cỏ mướn và giặt đồ thuê để kiếm tiền. Dù gia cảnh khốn khó, thiếu trước hụt sau nhưng nhiều năm liền em là học sinh giỏi, học sinh giỏi vòng tỉnh, tích cực trong các hoạt động đoàn thể.

Gia đình không có ruộng đất, cả nhà đang sinh sống trên nền đất và căn nhà tình thương chính quyền địa phương cấp. Cha mẹ em mỗi ngày phải đi bán vé số để mưu sinh. Bản thân em vừa đi học vừa làm thêm nhiều việc như đi dậm lúa, cắt lúa, đi bắt ốc, bắt cua để bán. Ngày hè thì lên thành phố vào công ty may để làm kiếm tiền trang trải cho năm học mới. Vất vả là vậy nhưng em vẫn là học sinh giỏi 11 năm liền.

Cha mất đột ngột sau một tai nạn, Thanh Trúc và mẹ phải về nương náu nhà ngoại. Ba mảnh đời: một già, một trẻ, một góa phụ đơn chiếc chỉ còn biết tựa nương nhau vượt qua nỗi lo cơm áo bằng đồng tiền lương công nhân ít ỏi của người mẹ quanh năm bị hành hạ bởi căn bệnh bướu cổ và viêm khớp. Tưởng chừng như nghịch cảnh đã quật ngã được họ nhưng giữa bao gian lao, sự chăm ngoan, hiếu học của cô con gái nhỏ lúc này là niềm an ủi, là niềm tin hy vọng của cả gia đình.

Sinh ra giữa bốn bề đồng ruộng, gần bùn đất, xa mái trường, thiếu bạc tiền, thừa khó nhọc, đường đến trường là bờ mẫu và đêm soi con chữ bởi ánh đèn dầu. Cuộc sống hắt hiu và nghèo khó là thế nhưng em Nguyễn Thị Ngọc Thu vẫn luôn là học sinh giỏi suốt 12 năm liền.

Mẹ bị suy thận giai đoạn cuối, mỗi tuần chạy thận nhân tạo 2 lần tại TP.HCM. Số nợ vay ngân hàng 50 triệu chưa biết khi nào mới trả được khi thu nhập từ nghề may gia công, sửa quần áo của cha chỉ bấp bênh từ 60 - 70 ngàn/ngày. Dù hoàn cảnh hết sức khó khăn nhưng 11 năm liền, Kiều Vân luôn giữ vững danh hiệu học sinh giỏi.

Căn bệnh suy thận giai đoạn cuối khiến cho một người cha mất khả năng lao động lại phải trở thành gánh nặng của gia đình khi một tuần phải đi chạy thận đến 3 lần. Ngược xuôi chạy vạy thuốc thang, tiền bạc nhưng không may, trong một lần đi mượn tiền về chữa bệnh cho chồng, tai nạn giao thông bất ngờ ập đến, biến chị thành con người nửa tỉnh, nửa mê....Nhưng tất cả những thử thách ấy không thể nào cản bước cậu học trò Nguyễn Văn Trung phấn đấu trong học tập.

Cha mẹ ly thân từ khi em mới bước vào lớp 4. Từ ngày đó, cô học sinh nghèo Huỳnh Thị Thu Nga phải sống nương nhờ vào bà ngoại và đồng tiền lời ít ỏi từ công việc bán rau ngoài chợ của bà. Cuộc sống thiếu trước, hụt sau khiến cho con đường đến trường của Nga chông gai hơn, gian nan hơn nhưng cũng chính nó đã trui rèn ý chí, nghị lực học tập phi thường để hôm nay, Nga luôn giữ vững thành tích học tập khá - giỏi, là một lớp phó học tập gương mẫu và nằm trong đội tuyển học sinh giỏi toán của trường.

Sinh ra trong một gia đình nghèo, ngay từ nhỏ, Ý Thương đã cảm nhận sâu sắc về sự khó khăn, của gia đình. Do không có đất cất nhà nên cha mẹ em cứ nay thuê chỗ này, mai thuê chỗ khác để ở. Mặc cho cuộc sống nổi trôi và đầy bất ổn, em Trần Ý Thương, học sinh lớp 12A3 trường THPT Trà Ôn, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long vẫn bền tâm, vững chí đến trường và học hành xuất sắc.

Tên người có khi không phải chỉ để gọi, hay để phân biệt giữa cá thể này với cá thể khác trong xã hội, mà còn là một cách để người đặt ra nó thể hiện khát vọng, ý chí và tình cảm của mình. Thật thú vị là trong số những nhân vật của chương trình Thắp sáng niềm tin đã có không ít những cái tên ấn tượng như thế.